اسکرابهای پزشکی نقش مهمی در حفظ بهداشت کادر درمان دارند. شستشوی صحیح آنها با توجه به نوع پارچه، استفاده از شوینده مناسب، ضدعفونی اصولی و خشککردن درست، برای جلوگیری از انتقال آلودگی و افزایش عمر لباس ضروری است. در این مطلب، تمام نکات کاربردی را خواهید آموخت.
نحوه شستشوی انواع اسکراب شلوارها و روپوش های پزشکی به جنس و نوع آن بستگی دارد. در اینجا دستورالعمل های کلی برای شستشوی انواع رایج اسکراب ها آورده شده است:
نحوه شستن اسکراب های طبی پنبه ای
برای شستشوی اسکرابهای پنبهای 100%، ابتدا آنها را در آب سرد با شویندههای قوی مانند پرسیل یا تاید بشویید. سپس، برای نرم شدن پارچه بدون استفاده از نرمکنندههای معطر، ½ فنجان سرکه سفید مقطر به آب اضافه کنید. در نهایت، اسکرابها را در پایینترین درجه خشککن خشک کنید تا از چروک شدن و آسیب دیدن بیش از حد آنها جلوگیری شود.
نحوه شستن اسکراب های مخلوط پنبه/پلی استر
اسکرابهایتان را که از 65% پنبه و 35% پلیاستر ساخته شدهاند، به راحتی با آب گرم و مواد شوینده سنگین بشویید. قبل از شستشو، آنها را از داخل به بیرون بچرخانید. از آب داغ استفاده نکنید، زیرا میتواند لکههای زیادی ایجاد کند و عمر اسکرابهایتان را کوتاه کند. پس از شستشو، میتوانید اسکرابها را در خشککن با حرارت معمولی یا روی بند رخت خشک کنید.

نحوه ضدعفونی کردن اسکرابهای پزشکی به روش اصولی و ایمن
ضدعفونی کردن اسکراب پزشکی یکی از مراحل مهم در فرآیند نگهداری بهداشتی این لباسهاست. از آنجا که اسکرابها در تماس مستقیم با آلودگیهای بیمارستانی، خون، ترشحات بدن و عوامل بیماریزا هستند، ضدعفونی صحیح آنها از نظر ایمنی فردی و پیشگیری از انتقال عفونت اهمیت زیادی دارد. در این بخش، با روشهای مطمئن، اصولی و قابل انجام در خانه برای ضدعفونی اسکراب آشنا میشوید.
نگهداری اسکراب آلوده قبل از ضدعفونی چگونه باشد؟
پیش از شروع فرآیند شستشو و ضدعفونی لباسهای پزشکی، اسکرابهای کثیف باید جدا از سایر لباسها نگهداری شوند. آنها را در کیسهای دربسته یا سبد مجزا قرار دهید تا از تماس با لباسهای روزمره جلوگیری شود. این اقدام ساده، ریسک انتقال آلودگی به خانه یا اعضای خانواده را به حداقل میرساند.
استفاده از دستکش پیش از شستشو برای ایمنی بیشتر
یکی از نکات مهم در نحوه ضدعفونی اسکراب پزشکی در خانه، استفاده از دستکش یکبار مصرف هنگام لمس لباس آلوده است. سعی کنید اسکراب را از صورت خود دور نگه دارید و پس از پایان کار، دستکش را بهدرستی دور بیندازید و دستانتان را با آب و صابون بشویید.
سفیدکننده مناسب برای اسکرابهای سفید پنبهای
برای ضدعفونی اسکرابهای سفید از جنس پنبه، استفاده از سفیدکننده کلردار (مانند هیپوکلریت سدیم) یکی از مؤثرترین روشهاست. نکات مهم هنگام استفاده از سفیدکننده:
- فقط از سفیدکننده رقیقشده یا محلول در محفظه مخصوص ماشین لباسشویی استفاده کنید
- از ریختن مستقیم آن روی پارچه خودداری کنید
- از آب با دمای حداقل ۶۰ درجه سانتیگراد استفاده شود
این روش برای از بین بردن کامل باکتریها، ویروسها و قارچها بسیار مؤثر است و با رعایت نکات ایمنی، آسیبی به پارچه وارد نمیکند.
روش ضدعفونی اسکرابهای رنگی یا الیاف مصنوعی
در مورد ضدعفونی اسکراب رنگی یا غیرپنبهای که به سفیدکننده حساس هستند، بهتر است از محلولهای حاوی روغن کاج استفاده شود. این مواد در دمای آب گرم بیشترین اثربخشی را دارند. برندهایی مثل Pine-Sol یا Lysol Pine Action از گزینههای رایج در این زمینه هستند. برای اثربخشی بهتر:
- ماده ضدعفونیکننده را در ابتدای شستشو به ماشین لباسشویی اضافه کنید
- مطمئن شوید که درصد روغن کاج حداقل ۸۰٪ باشد
- از چرخه شستشو با آب گرم استفاده کنید
جایگزین روغن کاج: استفاده از ضدعفونیکنندههای فنولی
اگر دسترسی به محصولات روغن کاج ندارید، ضدعفونیکنندههای فنولی نیز گزینه مناسبی هستند. این مواد (مانند برند Lysol) برای از بین بردن طیف گستردهای از میکروبها در ضدعفونی لباسهای پزشکی در دمای بالا مؤثرند. فقط کافی است آنها را طبق دستورالعمل به آب گرم اضافه کنید.
بهترین روش ضدعفونی اسکراب پزشکی کدام است؟
ترکیب رعایت ایمنی، استفاده از شوینده و ضدعفونیکننده مناسب، و شستشو با آب گرم، بهترین راهکار برای ضدعفونی اصولی اسکراب پزشکی در خانه یا محل کار است. رعایت این مراحل به کاهش خطر انتقال بیماری، افزایش ایمنی فردی، و حفظ کیفیت لباس کمک میکند.

چطور لکههای روی اسکراب های پزشکی را از بین ببریم؟
لکهها روی اسکرابها اجتنابناپذیر هستند، اما نگران نباشید! در این مطلب، به رایجترین لکههای پزشکی و روشهای از بین بردن آنها میپردازیم:
خون: برای پاک کردن لکههای خون، ابتدا پارچه را در آب سرد خیس کنید. آب داغ باعث میشود پروتئینهای خون به عمق الیاف نفوذ کرده و پاک کردن آنها را دشوارتر کند. از صابون ساده استفاده نکنید، زیرا صابون لکه را تثبیت میکند. به جای آن، بعد از شستشوی کامل لکه با آب سرد (با جریان ثابت)، مقداری مواد شوینده لباسشویی سنگین مانند تاید یا پرسیل که حاوی آنزیمهای لازم برای تجزیه لکه هستند، روی آن بمالید. اجازه دهید مواد شوینده 5 تا 10 دقیقه کار کند و سپس طبق معمول لباس را بشویید.
استفراغ، ادرار و مدفوع: لکههای پروتئینی را ابتدا با آب سرد خیس کنید. سپس با استفاده از لبهی قاشق یا چاقو، هرگونه مادهی جامد را بدون مالش (که باعث نفوذ لکه به عمق پارچه میشود) بردارید. لکه را با جریان ثابت آب سرد بشویید و قبل از شستشو با شویندهی قوی، ½ فنجان جوش شیرین به آب اضافه کنید تا بوی لکه از بین برود.
پمادها: برای از بین بردن لکههای روغنی، ابتدا با ابزار کند هرگونه مواد جامد را بدون مالش از روی پارچه بردارید. سپس مقداری شوینده سنگین را روی لکه بمالید و 5 تا 10 دقیقه صبر کنید تا اثر کند. در نهایت با آب داغ لکه را بشویید و طبق دستورالعمل معمول لباس را بشویید.
داروهای مایع: مشکل لکه های رنگی روی لباس های اسکراب از رنگ اضافه شده به این نوع لباس ها نشأت می گیرد. برای حل این مشکل، کافیست محلولی از سفید کننده مبتنی بر اکسیژن و آب خنک را مخلوط کنید. سپس لباس لکه دار را به طور کامل در این محلول فرو ببرید و حداقل یک ساعت (تا حداکثر 8 ساعت) به آن خیس بخورانید. هر چه مدت زمان خیس خوردن بیشتر باشد، لکه ها بهتر پاک خواهند شد. این روش برای تمام رنگ ها و انواع پارچه های اسکراب ایمن است. بعد از خیس خوردن، لباس را طبق روال معمول بشویید و از شر لکه های رنگی خلاص شوید!
ید: برای از بین بردن لکه های ید، ابتدا لکه را به مدت 20 دقیقه در آب گرم (حدود 90 درجه فارنهایت) با استفاده از شوینده آنزیمی یا شوینده سنگین خیس کنید. آب سرد برای این کار موثر نیست. سپس لباس را طبق معمول با آب گرم، مواد شوینده و سفید کننده بر پایه اکسیژن بشویید تا هرگونه تغییر رنگ باقی مانده از بین برود. اگر لکه ای باقی ماند، محلول تازه ای از سفید کننده بر پایه اکسیژن و آب ولرم تهیه کنید. تمام لباس را در محلول غوطه ور کرده و حداقل 4 ساعت یا یک شب خیس کنید. سپس دوباره طبق معمول بشویید. در صورت نیاز این مراحل را تکرار کنید.

آیا میتوان اسکراب پزشکی را با لباسهای دیگر بشوییم؟ نکات بهداشتی مهم
یکی از سؤالات رایجی که بسیاری از پرستاران، پزشکان و دانشجویان رشتههای پزشکی مطرح میکنند، این است که آیا امکان شستن اسکراب پزشکی با سایر لباسها وجود دارد یا خیر. پاسخ به این سؤال به فاکتورهای بهداشتی و کاربردی مختلفی بستگی دارد، و نادیده گرفتن آن میتواند باعث انتشار آلودگی و کاهش سطح ایمنی شود.
چرا اسکراب پزشکی باید جداگانه شسته شود؟
اسکراب پزشکی در محیطهایی استفاده میشود که احتمال تماس با خون، مایعات بدن، باکتریها و ویروسها بالاست. به همین دلیل، شستشوی این لباسها با سایر لباسهای معمولی (خانگی یا بیرونی) نهتنها غیربهداشتی است بلکه میتواند آلودگی را منتقل کند. مهمترین دلایل برای شستشوی جداگانه اسکرابها عبارتاند از:
- جلوگیری از انتقال آلودگی متقاطع به لباسهای شخصی یا اعضای خانواده
- اطمینان از ضدعفونی کامل اسکراب با تنظیم دما و شوینده مناسب
- پیشگیری از انتقال بو یا لکههای خاص به لباسهای دیگر
- مطابقت با دستورالعملهای بهداشتی مراکز درمانی
اگر مجبور شدید اسکراب پزشکی را با لباسهای دیگر بشویید، چه نکاتی را رعایت کنید؟
در شرایط خاص که امکان شستشوی جداگانه وجود ندارد، رعایت برخی نکات به کاهش خطرات کمک میکند:
- فقط با لباسهای کاری مشابه (مانند یونیفرمهای پزشکی دیگر) شسته شود، نه لباسهای خانگی یا شخصی
- از چرخه شستشو با دمای بالا (حداقل ۶۰ درجه) استفاده شود
- مواد ضدعفونیکننده اضافه شود تا آلودگیها غیرفعال شوند
- پس از شستشو، محفظه ماشین لباسشویی را ضدعفونی کنید
- از خشککن با حرارت بالا استفاده کنید تا فرایند ضدعفونی کاملتر شود
چه لباسهایی نباید هرگز همراه اسکراب شسته شوند؟
- لباسهای کودک و نوزاد
- لباسهای زیر و شخصی
- لباسهای سفید یا رنگ روشن (بهدلیل احتمال رنگدهی اسکراب)
- حوله، ملحفه یا پارچههایی که تماس مستقیم با پوست دارند
برای رعایت کامل اصول بهداشتی، شستن اسکراب پزشکی بهصورت جداگانه، ضروری است. این کار نهتنها سلامت شما و اطرافیانتان را تضمین میکند، بلکه عمر لباسهای دیگر را نیز افزایش میدهد. اگر به دلایلی خاص مجبور به ترکیب شستشو شدید، حتماً موارد بهداشتی ذکر شده را رعایت کنید تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود.
نکات مهم برای شستشو اسکراب پزشکی
دغدغه همه ما این است که اسکرابهایمان همواره تمیز و نو به نظر برسند، اما مهمتر از آن، حفظ سلامتی و جلوگیری از انتقال میکروبهاست. با رعایت چند نکته ساده در شستشوی اسکرابها، میتوانید هم ظاهری آراسته داشته باشید و هم از سلامت خود و اطرافیانتان محافظت کنید:
از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید: هنگام شستشوی لباسهای کثیف، از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید تا از انتقال عوامل بیماریزا به دستتان جلوگیری شود.
اسکرابها را به پشت برگردانید: هنگام شستشو، اسکرابها را به پشت برگردانید تا از ساییدگی و محو شدن رنگ و طرح پارچه جلوگیری شود.
از آب داغ برای لکهبری خودداری کنید: قبل از لکهبری، از آب داغ استفاده نکنید، زیرا ممکن است لکه را تثبیت کند.
نرمکننده طبیعی: برای نرم شدن پارچه، ½ فنجان سرکه به آب لباسشویی اضافه کنید.
ضدعفونیکننده طبیعی: برای ضدعفونی اسکرابها، ½ فنجان ضدعفونیکننده را به شوینده معمولی خود اضافه کنید.
شستشو و خشک کردن با حرارت بالا: شستشو و خشک کردن اسکراب در دمای بالا ممکن است باعث تغییر رنگ پارچه شود. اما به یاد داشته باشید که این کار تمیزی اسکراب را تضمین میکند و از انتشار میکروبها جلوگیری میکند.

بهترین دما و شوینده برای شستشوی صحیح اسکراب پزشکی چیست؟
برای شستشوی صحیح اسکراب پزشکی، انتخاب دمای مناسب آب و شوینده مؤثر، دو عامل کلیدی در حفظ بهداشت، افزایش عمر لباس و جلوگیری از آسیب به بافت آن است. این بخش به شما کمک میکند تا بدانید چه دمایی بهترین گزینه است و از چه نوع شویندهای استفاده کنید تا هم پاکیزگی کامل حاصل شود و هم دوام لباس حفظ گردد.
دمای مناسب برای شستشوی اسکراب پزشکی
اسکرابهای پزشکی با آلودگیهای میکروبی، لکههای بدن و تماس با ترشحات بیمار مواجهاند، بنابراین شستشو با دمای مناسب نقش اساسی در از بین بردن عوامل بیماریزا دارد. بسته به جنس پارچه، میتوان از دماهای مختلفی استفاده کرد:
دمای ۶۰ درجه سانتیگراد: بهترین گزینه برای از بین بردن باکتریها و ویروسها بدون آسیب به پارچه. بیشتر اسکرابهای استاندارد قابلیت تحمل این دما را دارند.
دمای ۴۰ درجه سانتیگراد: برای شستشوی روزانه مناسب است، مخصوصاً اگر اسکراب خیلی آلوده نباشد. در این دما میتوان با شویندههای قویتر ترکیب کرد.
دمای بالاتر از ۶۰ درجه: تنها در صورتی توصیه میشود که تولیدکننده پارچه چنین دمایی را تأیید کرده باشد، زیرا ممکن است باعث کاهش عمر مفید لباس یا آسیب به رنگ آن شود.
همیشه پیش از شستشو، برچسب دستورالعمل شستشوی اسکراب را بررسی کنید تا از دمای مجاز مطمئن شوید.
شوینده مناسب برای اسکراب پزشکی
انتخاب شوینده هم به اندازه دما اهمیت دارد. شویندههای مناسب باید هم قدرت پاککنندگی بالا داشته باشند و هم به بافت و رنگ آسیب نزنند.
شویندههای آنتیباکتریال (ضدعفونیکننده): برای از بین بردن میکروبها و جلوگیری از انتقال آلودگی مناسب هستند. این شویندهها بهویژه در بخشهای جراحی یا مراقبتهای ویژه توصیه میشوند.
مایع لباسشویی ملایم و بدون آنزیمهای قوی: برای اسکرابهایی با پارچه ظریف بهتر است. شویندههای آنزیمدار ممکن است رنگ یا الیاف را با مرور زمان تخریب کنند.
افزودنیهای ضدعفونیکننده مانند سرکه سفید یا ضدعفونیکنندههای مخصوص لباس: میتوانند به همراه شوینده استفاده شوند، بهویژه اگر دمای آب پایینتر باشد.
نکات تکمیلی شستشو اسکراب پزشکی:
-
از استفاده مکرر از سفیدکننده (وایتکس) خودداری کنید مگر در موارد ضروری، زیرا موجب کاهش عمر پارچه و رنگپریدگی میشود.
-
از نرمکنندههای معطر استفاده نکنید، چون ممکن است در محیطهای بیمارستانی باعث حساسیت بیماران شوند.
-
برای شستشوی اسکرابهای رنگی، شویندههای مخصوص لباسهای رنگی استفاده کنید تا از رنگرفتگی جلوگیری شود.
در مجموع، استفاده از آب با دمای کنترلشده (۴۰ تا ۶۰ درجه)، شویندههای با کیفیت و رعایت اصول صحیح شستشو، به شما کمک میکند تا اسکراب پزشکی را تمیز، بهداشتی و بادوام نگه دارید.
نکاتی برای خشککردن اسکراب پزشکی بدون آسیب به رنگ و بافت
پس از شستشوی صحیح اسکراب پزشکی، مرحله خشککردن نیز نقش مهمی در حفظ کیفیت، رنگ و دوام پارچه دارد. بسیاری از افراد این مرحله را ساده میگیرند، درحالیکه خشککردن نامناسب میتواند منجر به رنگپریدگی، جمعشدگی یا فرسودگی الیاف شود. رعایت چند نکته ساده اما کاربردی، به شما کمک میکند تا از اسکراب خود بهتر مراقبت کنید و عمر مفید آن را افزایش دهید.
روشهای ایمن برای خشککردن اسکراب پزشکی
خشککردن در هوای آزاد (ترجیحیترین روش)
آویزان کردن اسکراب در فضای باز و سایهدار، یکی از بهترین راهها برای خشککردن آن است. نور مستقیم خورشید اگرچه خاصیت ضدعفونیکننده دارد، اما میتواند باعث رنگپریدگی و ضعیف شدن بافت شود. بهترین گزینه، مکانی با گردش هوای خوب و بدون تابش مستقیم نور خورشید است.
استفاده از خشککن با تنظیم دمای متوسط تا پایین
اگر مجبور به استفاده از خشککن هستید، دما را روی حالت low heat یا delicate تنظیم کنید. دمای بالا ممکن است باعث آبرفت پارچه و آسیب به الیاف شود. همچنین باعث میشود رنگ پارچه در بلندمدت کدر شود یا ترک بخورد.
پرهیز از فشردن بیش از حد لباس در حین آبگیری
برخی افراد پس از شستشو، اسکراب را شدیداً میپیچند تا آب آن گرفته شود. این کار نه تنها باعث چروک شدن شدید میشود، بلکه ممکن است به درزها و ساختار پارچه آسیب وارد کند. به جای این کار، از چرخه آبگیری ماشین لباسشویی یا حوله خشک برای گرفتن رطوبت اضافی استفاده کنید.
پهنکردن افقی یا استفاده از آویز مناسب
استفاده از آویزهایی با سطح صاف یا پهن، کمک میکند تا شکل لباس حفظ شود و از افتادگی یقه یا کشیدگی در بخش شانهها جلوگیری گردد. پهن کردن اسکراب روی سطح صاف نیز مانع از کش آمدن یا جمع شدن غیرطبیعی آن میشود.
مواردی که باید از آنها پرهیز کنید:
- قرار دادن مستقیم زیر نور آفتاب شدید
- خشککردن با حرارت بالا یا استفاده از حالت سریع خشککن
- استفاده از خشککنهای صنعتی با تنظیمات غیرقابل کنترل
- اتوکشی روی اسکراب خیس یا بسیار مرطوب
مروری کوتاه: جمعبندی آنچه آموختیم
برای حفظ سلامت فردی و پیشگیری از انتقال آلودگی، شستشوی صحیح اسکراب پزشکی اهمیت بالایی دارد. انتخاب شوینده مناسب، شستن با دمای کنترلشده (۴۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد)، استفاده از ضدعفونیکنندهها و خشککردن اصولی، همگی در افزایش عمر و بهداشت لباس نقش کلیدی دارند. همچنین، نگهداری جداگانه اسکرابهای آلوده، پرهیز از شستن آنها با لباسهای شخصی و رسیدگی سریع به لکهها، از دیگر نکات مهم هستند. با رعایت این اصول ساده اما مؤثر، میتوانید همیشه اسکرابهایی تمیز، بهداشتی و بادوام داشته باشید.
سوالات متداول در خصوص نحوه شستشو اسکراب پزشکی
1- چرا شستشوی منظم اسکراب پزشکی مهم است؟
پاسخ: شستشوی منظم روپوش پزشکی برای از بین بردن باکتری ها، ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا که می توانند روی لباس شما جمع شوند، ضروری است. این عوامل می توانند به بیماران شما سرایت کرده و باعث عفونت شوند.
2- چقدر باید اسکراب پزشکی خود را بشویم؟
پاسخ: توصیه می شود اسکراب پزشکی خود را بعد از هر بار استفاده بشویید. اگر در طول روز با ترشحات بدن یا خون آلوده تماس داشتید، باید بلافاصله اسکراب خود را عوض کرده و بشویید.
3- چگونه اسکراب پزشکی خود را بشوییم؟
پاسخ: اسکراب پزشکی خود را با آب گرم و شوینده ملایم بشویید. می توانید از ماشین لباسشویی یا شستشوی دستی استفاده کنید.
4- چه نوع شوینده ای باید برای شستشوی اسکراب پزشکی استفاده کنم؟
پاسخ: از شوینده ای استفاده کنید که برای لباس های ظریف مناسب باشد. از استفاده از سفید کننده، نرم کننده و شوینده های معطر خودداری کنید، زیرا می توانند به لباس شما آسیب برسانند و پوست شما را تحریک کنند.
5- بعد از شستشو، چگونه باید اسکراب پزشکی را خشک کرد؟
پاسخ: اسکراب پزشکی را می توان در خشک کن با حرارت کم خشک کرد. همچنین می توانید آن را روی بند رخت آویزان کنید تا هوا خشک شود.